Ver todos los artículos de esta sección
Karos amigos,
En el anyo 2006 tuvo lugar una kompetision de kuentos en ladino o en kasteliano. La kompetision fue anonsiada por el Instituto Cervantes en Estanbul, kon el titolo “Estanbul, la otra parte del Mediterraneo”.
En konkluzion, 40 kuentos i konsejas fueron resividos i publikados; entre eyos, mi kuenteziko “Medio-haver”, ke por seguro bien lo konosesh todos, siendo ke es un kuento del folklor sefaradi.
En realidad, este kuento fue imprimido por la primera vez en mi livriko, en ebreo, yamado “m’aBalkan ve-ad kan” (“Del Balkan asta aki”), ke salyo a luz ya en 1963.
Aki tenesh el kuento:
MEDIO-HAVER
kontado por Yehuda Hatsvi
En Estanbul biviya un judio muy riko, ke se yamava Ezra. Ezra teniya todo lo bueno en el mundo, ma la kondukta mala de su ijo Avram, no le deshava gozar de la vida.
Avram uzava a pasar noches enteras en balos ke azia, invitando un mabul de amigos a bever, baylar i emborrachar, i gastando paras sovre sus amigos sin kuenta i sin heshbon.
Ezra perkurava, en vano, a konverser a su ijo ke todos estos amigos son amigos falsos, ke todo lo ke les gusta es el pasatiempo alegre kon las paras de Avram, el ijo del milionaryo de Estanbul.
«En tiempos de estrecho» diziya Ezra a su ijo «todos te van abandoner. Mira, ijo, Estanbul es la sivdad ke la yamamos KUSHTA, ke viene del biervo ebreo de VERDAD. Tenemos de bushkar amigos de verdad».
«I tu papa, tienes algunos amigos de verdad?»
«Si, ijo», respondio Ezra. «Tengo un medio-haver turko, i un otro medio amigo judio, komo tambien un medio-haver grego, kristyano».
«Kualo es esto «medio-haver»? ke sinyifika?» se metyo a riyir Avram.
«si, si. En kada uno i uno de mis medio-haver, tengo mucha konfiensa. Kada medio-amigo mio es mijor de todos tus dozenas de amigos!»
Kurto lo azeremos:
En la eskuridad de una noche de envyerno salieron padre i ijo, i se fueron de kaza en kaza de los amigos de Avram, demandando avrigo por una sola noche, kon el achak (pretexto) ke Avram fue embolvido en una pelea en un klub.
Ninguno de los amigos aksepto de dar mano a Avram, ni entrarlo en kaza por oyirlo o por dar algun konsejo.
No se kere ni dicho, ke todo al kontrario akontesyo kon kada uno de akeos «medio-haver» de Ezra.
«Entrando agora, aze frio afuera» disho ya el primer de akeos «medios-amigos». «Sha, veremos en ke vos puedo ayudar. Entrando!»
Ezra abraso a su amigo kon lagrimas en sus ojos, i le demando pardon i diskulpa por meterlo en prueva, i por deranjarlo en media noche.
Ezra le estava kontando a su amigo fiyel lo ke en realidad pasava kon su ijo Avram.
El ijo, en el kanton de la oda, estava asentado undido en su tristeza, savyendo ke no le kedo ni un amigo. De la otra parte se aparsevio muy bien ke es la verdadera sinyifikasion de «medio-Haver
Yehuda Hatsvi
Israel
En esta seksion, muestro kerido amigo Yehuda Hatsvi un estudiozo de la tradision, del penamiento djudio i de la Ley, va a partajar kon todos mozotros sovre variados temas desde su punto de vista djudio i sefaradí. Yehuda es aresivido en Ekonomia de la Universita de Tel Aviv, puvliko un libro de istorias folklorikas sefaradíes para ninyos, sus artikolos i konsejas aparesen en munchas puvlikasiones komo por eksemplo Aki Yerushalayim i El Amaneser, i es uno de los moderadores de Ladinokomunit.