Ver todos los artículos de esta sección >>

Puedeser ya me tenesh sintido dizir ke yo en chika siempre estava muy kontente ke eramos djudios, porke kada nada teniamos una fiesta, ke era oras de alegria para mi, namorada de vijitas kon tios i tias i suvrinikos, dulses maraviozos, komidas espsiales, la kaza ermozeada kon bogos (mateles) brodados en las mezas, i las kamas kon kuviertas i enfundas brodadas, i mas i mas. (Vash a notar ke no dishe “regalos”, porke ande mozotros avia solo una tia ke dava regalos, en el resto no avia el uzo de dar regalos!)
I de todas las fiestas la mas favorita mia era Las Frutas. Kuando vine a l’Amerika (komo eleva en 1958) topi ke dingunos savian lo ke era Las Frutas. Le eskrvi a mi papa esto, i me disho ke diga “Tu Bishvat”, ke el haham (rabbi) va saver. Ansina es ke supe ke tiene este nombre!!!
Ma yene, por munchos anyos no se sintia fiestar el Tu Bishvat. (Seguro ke esto avlando de los Ashkenazim de aki, no tuvi okazion de estar kon sefaradim en esta fiesta.)
Agora se siente, ma no es nada komo la fiesta de Las Frutas muestras. De una parte, i lo ke azen aki (ke es fiestarlo komo dia de plantar i apresyar arvoles), i sovre todo si azen el “seder del Tu bishvat» es tambien ermozo, ma es diferente. Vos dire lo djusto, en Izmir nunka sinti de un “seder” de Tu Bishvat.(Por esto es ke no savia ni el nombre de la fiesta en ebreo.)
Ma, komo dishe, la noche de Las Frutas, i al dia, kedo en mi memorya komo okaziones de alegria.
Oganyo resivi un eskrito de Moşe (Moshe) Levi, un amigo Izmirli de muestra mahalle, ande konta su memoria muy paresida a la mia (manko los kantes en ebreo ke no me akodro, i los regalos surprizes adientro las talegitas!) En mi kavzo, yo estava en la eskola djudia primaria, BeneBerit, i aziamos merendas kon las amigitas, trokando entre mozotros frutas i kozikas de muestras talegas.
Aki vos meto mi traduksion del turko, de lo ke eskrivyo Moshe:
>>
**Tu Bishevat en muestra kaza**
La fiesta de Tu Bishevat , viniendo despues de los dias de frio, anunsiava la venida de la primavera, del envedreamiento de la natura.
Para mozotros las kriyaturas, la grande emosion era inchir muestras *talegas* de antes. Meter las frutas i kozas ke mos agrada antes ke otros las tomen era emportante.

Kuzir i azer las talegas era echo de mi mama o granmama. Talegas, ke es komo sakitos, se azian de ropa, unos 25 santimetros de largor, 15 santimetros de anchor, los tres lados kuzidos, i la parte de ariva avierta de manera ke se serrava en atandola kon una kurdela o kuedrizika.
La noche de la fiesta, despues de komer la sena normal, se metia en la meza los “siete minim” ovligatorios djuntos kon mas kozas savrozas komo travados, baklava de muez i de almendra, mustachudos, chishites de reshas (a mi me agradava las reshas kon sharope), dulse de bimbiriyo, i la “ashuré” espesial para mi (porke a mi no me agradava el trigo kocho alyentro.) Mis tios i tias se adjuntavan, i mozotros los primos topavamos djugos de djugar entre mozotros.
Kuando mos asentavamos a la meza, mi papu pasava los livros de tefila i tehilim a los ombres, avrian la seksion de “Shir Amaalot”, mi papu empesava, i kon sira asegun la edad, kada uno meldava su pasuk. Lo meldavamos avagar, i si aziamos un yerro, mi papu mos sinyalava kon mirada o kon un murmureo para enkorajarmos. Entre estos avia kantes a los kualos se adjuntavan todos los ke estavamos ayi. El sentimiento de estar en fiesta entrava asta muestros tutanos.

En inchendo muestras talegitas adjustavamos kozikas de la kuzina. Al dia mos yevavamos a la eskola las talegas yenas de frutas en sezon i frutas sekas. A vezes entre la noche, muestos paryentes adjustavan surprizes komo shokolas o minudaria de paras. A la demanyana era una alegria mas ver estas surprizes en muestras talegas.
En este dia venian a vijitar muestras las tias ke no estavan en muestra meza la noche de antes. I eyas mos azian alegrar kon regalos; ken mos dava una bala, ken mos dava un djugete de los ke estavan popular entonses.Entre los kantes en ke partisipavamos todos en la meza avia «Şir Hamaalot Mi Amaakin»** i **»Hine Ma Tov Umanayim Şevet Ahim Gam Yahad”**.
Estas son las memorias ke tengo yo. Vo estar muy kontente si adjustash las vuestras.
**Hag Tu Bişevat Sameah!**Moşe levi
<<
—
Traduzida i transmetida de
Rachel Amado Bortnick
Dallas, TX
________________________

Rachel Amado Bortnick – Dallas
Ladinokomunita