
Kada martes, Matilda Koen Sarano mos konta sovre los Sientistas djudiós..
Los tekstos ke partajamos koresponden a los programas de la seksion «Shabat a la noche» de Kol Israel del siklo ke eya mizma melda despues del Notisiario en Ladino .
![]()
KALMI BARUH
(Sarayevo, Yugoslavia 1896 – Bergen Belsen, 1945 )
De Wikipedia
Kalmi Baruh nasio en Sarayevo en el 1896 en una de las mas antikas famiyas sefaradias de Bosnia. El era un envestigador en el kampo de la lingua djudeo-espanyola, un pionier en los studios sefaradis i ispanikos en la pasada Yugoslavia. El eskapo la eskola elementar en la sivdad de Vishegrad i tomo su bakaleorado en el liseo de Sarayevo. Su P.H.D. sovre «The Sound System of the Judeo-Spanish in Bosnia» le fue otorgado en la Universidad de Viena. El ambezo en el primer gimnasio en Sarayevo i fue el solo estudiante de la Peninsula Balkanika ke resivio del Governo espanyol la posibilita de azer el post-doktorado en el Sentro para Estudios istorikos en Madrid (1928-1929). Por muncho tiempo el kolaboro kon algunos magazines yugoslavos i evropeos en el kampo de la linguistika i de la liteatura, komo la «Revista de filologia espanola» (Madrid). El kolaboro kon el Instituto de Estudios Balkanikos, la Universidad de Belgrado i la Real Akademia Espanyola. Izo traduksiones del espanyol al serbo, publiko estudios linguistikos komparativos, livros de eskola i ovras sientifikas sovre revistas filolojikas, sovre todo en linguas romanikas. El arrekojo, noto i envestigo formas linguistikas djudeo-espanyolas i romanses atraves la Bosnia, Pristina i Skopya. El era uno de los pilares de la revista prograsiva «Pregled». El koopero kon el Prof. Ernesto Gimenez Caballero, el Dr. Ivo Andric, Isadora Sekulich, Dr. Moric Levi, Laura Papo (Bohoreta) i otros. Baruh avlava 10 lingua, entre eyas el Sebo-Croato, el ladino, el espanyol, el franses i el alman. Durante los anyos `30 fue uno de los mas eminentes intelektuales yugoslavos, orientados a la siendra. Baruh dava una atansion spesial a los elevos de nivel sosial prove, a la toleransia inter-relijioza i kombatia kontra el antisemitizmo. El murio en el 1945 en el kampo de konsentrasion nazista de Bergen Belsen.
En el 1971 los Profesores Samuel Armistead i Joseph Silverman de la Universidad de Pennsylvania en Philadelphia traduizieron al ingles las romansas espanyolas de los djudios de Bosnia, arrekojidas por Baruh, i las korredaron de sus lavoro sientifiko.
Matilda Koen-Sarano
eSefarad Noticias del Mundo Sefaradi